Het is doorgaans niet gemakkelijk via boeken dicht bij de persoonlijke realiteit van de oorlog in Oekraïne te komen. In boekwinkels vind je vooral werk van westerse auteurs vol geopolitieke of historische duiding. Boeken uit Oekraïne zelf zijn er nog weinig - veel schrijvers ondervinden in oorlogstijd een writer's block - of vergen flink wat achtergrondkennis van de Nederlandse lezer.

De dood van een soldaat verteld door zijn zus is een zeldzame uitzondering. De van oorsprong Oekraïense Olesya Khromeychuk doceerde geschiedenis aan Cambridge toen ze in 2017 haar broer Volodya verloor. Hij stierf aan het front in de Donbas door granaatscherven. In het boek probeert de schrijfster in het reine te komen met de oorlog en met haar verlies: als immigrant, als historicus, als dochter en als zus.

In korte hoofdstukken gevuld met herinneringen, anekdotes en overpeinzingen geeft ze de lezer toegang tot haar rouwproces. De voorbeelden die ze kiest zijn klein en rauw in hun alledaagsheid. Bijvoorbeeld als ze schrijft over de Oekraïense burgemeester die een pr-moment wilde maken van de begrafenis van haar broer. Of als ze schrijft hoe ze paniekaanvallen krijgt op congressen die over oorlogen gaan.

De dood van een soldaat verteld door zijn zus beschrijft de praktijk van persoonlijke ellende intelligent en ontroerend. Hoe is het om via internet laarzen te bestellen voor een broer die in Oekraïne in het leger gaat en ze van datzelfde leger niet krijgt? Waar let je op? Wat zeg je als je je moet voorstellen aan mensen en iemand vraagt of je broers en zussen hebt? 'Zeg je: 'Ik héb twee broers?' Maar dat is niet waar, want een van de twee is er niet meer. 'Ik hád twee broers. Nu heb ik er nog een want de andere is dood'? Dat is wel waar, maar ook veel te veel informatie. Mensen vragen uit beleefdheid naar je broers en zussen; je hoeft ze niet te traumatiseren met je familiegeschiedenissen.'

Die aanpak, en Khromeychuks prachtige pen, maken De dood van een soldaat verteld door zijn zus een intiem inkijkje in rouwen in oorlogstijd.

Uit het Engels vertaald door Esther Ottens en Wybrand Scheffer.

Atlas Contact; 192 pagina's; € 21,99. 

Verberg tekst

Een persoonlijk verhaal over een van vele doden in de oorlog in Oekraïne. In 2017 sneuvelt de broer van Olesya Khromeychuk aan het front in de Donbas. Zijzelf woont dan al jaren in Londen. In dit boek probeert Olesya het verlies een plek te geven en tracht ze ook de huidige Russische invasie in Oekraïne te verwerken: als immigrant die ver van de frontlinie woont, als historica van de oorlog, en als vrouw, burger en zus. Ze onderzoekt haar eigen gevoelens en pijn en reflecteert op thema’s als oorlog, verdriet en identiteit. Intiem, persoonlijk en intelligent geschreven. Voor een brede tot geoefende lezersgroep. Olesya Khromeychuk (1983) is een Oekraïense schrijver en historicus. Ze is gespecialiseerd in de geschiedenis van Oost-Europa, in het bijzonder die van Oekraïne.